Blog van Eveline Crone, hoogleraar Breinontwikkeling in de Maatschappij aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Waarom wordt altijd naar jongeren gekeken als het gaat om de verkiezingsuitslag of de klimaatcrisis? We hebben bij onrust in de samenleving groot vertrouwen in jongeren en hopen dat zij voor een betere en eerlijkere samenleving zullen gaan. En dat is niet zo vreemd, het zijn vaak jongeren die op de barricades gaan voor veranderingen in de samenleving. Maar luisteren we ook genoeg naar jongeren?
Jongeren zijn vaak de veranderaars van de samenleving, dat was zo in de jaren 60 toen werd gedemonstreerd voor meer individuele vrijheid, in de jaren 80 in demonstraties tegen kernwapens en ook nu zijn het vooral jongeren die demonstreren voor Black Lives Matter en tegen klimaatveranderingen. We ontdekten in mijn SYNC-onderzoeksteam dat de hersenen van jongeren nog volop in ontwikkeling zijn tot de leeftijd van ongeveer 25 jaar. Dit zorgt soms voor uitdagingen op het gebied van planning maar heeft ook voordelen op het gebied van out-of-the-box denken en creativiteit. En het is misschien wel juist deze creativiteit die nodig is voor maatschappelijke veranderingen. Nieuwe muziekstijlen of kledingtrends ontstaan ook vaak uit de jongerengeneratie.
Toch is het op dit moment geen makkelijke wereld voor jongeren. Er zijn meerdere crises die tegelijk invloed hebben op ons leven. Denk bijvoorbeeld aan de nasleep van de coronacrisis, toenemende sociale ongelijkheid en merkbare klimaatveranderingen. De moeilijkheid bij deze crises is dat ze mondiaal zijn, wat betekent dat de hele wereld er tegelijk mee te maken heeft. En dat maakt het heel lastig om ze op te lossen. De beroemde Italiaanse econoom Mariana Mazzucato noemde het zelfs de 3-voudige crisis van het kapitalisme, omdat tegelijkertijd de volksgezondheid, economie en de planeet wordt geraakt. Hoe kun je hier dan als jongerengeneratie nog invloed op hebben?
Gezien en gehoord worden
Veel van deze wereldwijze crises hebben direct invloed op jongeren en toch zitten zij nauwelijks aan tafel. In ons onderzoek zagen we dat 62% van de jongeren vindt dat hun mening ertoe doet als het gaat om maatschappelijke uitdagingen. 46% van de jongeren wil bijdragen aan een betere samenleving. Maar 18% van de jongeren heeft het gevoel dat hun mening serieus wordt genomen. En slechts 5% heeft het idee dat iets van wat zij vinden ook terugkomt in beleid.
Deze verwijdering in gezien en gehoord worden is nog groter voor jongeren die in een achterstandspositie opgroeien. Programma’s die voor jongeren worden ontwikkeld hebben vaak te weinig mensen, te weinig budget, of simpelweg geen prioriteit. Volgens de KidsRights Index schiet Nederlands beleid met name tekort op jeugdzorg, kinderparticipatie en discriminatie.
Samen met Albeda willen wij werken aan een manier om de stem en de visie van jongeren echt mee te nemen naar de toekomst. Dit is niet alleen goed voor onze samenleving, maar het geeft jongeren ook kracht en een positief zelfbeeld. Op iedere leeftijd is het belangrijk om gezien en gehoord te worden, maar die behoefte is uitvergroot tussen 16-24 jaar; dit is de tijd waarin je je eigen weg gaat vinden in de samenleving.
Via ons jongerenparticipatieplatform YoungXperts gaan we aan de slag om kennis te verbinden aan concrete acties. Dus bij de eerstvolgende politicus of beleidsmaker die vraagt om meer handen aan het bed of meer arbeidskrachten in de bouw kunnen we de tegenvraag stellen: wat vinden jongeren er zelf van? Jongeren hebben ideeën die het waard zijn om naar te luisteren. In onze ogen misschien soms onhaalbaar, maar vooral vaak ook vernieuwend.
Meer informatie:
Eveline Crone is hoogleraar Breinontwikkeling in de Maatschappij aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zij werkt sinds 2023 intensief samen met Albeda, een regionaal opleidingsinstituut voor middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en volwasseneducatie. Samen met Kayla Green, een jonge onderzoeker uit haar team, schrijven zij om en om blogs voor Albeda over wat hen bezighoudt. Voor meer informatie over deze strategische samenwerking kunt u contact opnemen met: Rateb Abawi, Strategisch adviseur & woordvoerder cvb Albeda, [email protected], 06 38 55 76 79.