Afgelopen jaar won Albeda de SustainaBul MBO en werden we de duurzaamste mbo-instelling van Nederland, een benchmark voor duurzaamheid in het mbo. In de jaren ervoor werden we 9e, 7e en 2e. Wat zijn de factoren die bijdragen aan dit succes. Wij spraken Rob Ketelaar, programmaleider duurzaamheid bij Albeda. "Ik ben al zo'n 12 jaar bezig met duurzaamheid. In het begin verwerkte ik dit thema vaak in de diploma-uitreikingsspeeches die ik mocht houden voor afgestudeerde hbo-studenten. Toen sprak ik vaak over de Earth Overshoot Day, dat een onheilspellend scenario laat zien waarbij wij 2,5 keer de planeet aarde nodig om te kunnen blijven consumeren zoals wij dat nu doen.
Gaandeweg ben ik echter tot het besef gekomen dat de aanpak van duurzaamheid gebaat is bij het gebruik van kleinere woorden en een kleinere schaal. Grote woorden maken het belang niet groter maar doen er juist afbreuk aan. Terwijl ieder mens wel in staat is om een kleine daad te verrichten op het gebied van duurzaamheid en dat ook graag zal doen.
Tegenwoordig zeg ik dan ook tegen studenten en collega's om vooral iets te doen binnen hun eigen invloedssfeer. Dit is ook de kern van de Albeda-strategie als het om duurzaamheid gaat: praktisch, toepasbaar en zichtbaar. Om het duurzaamheidsproces op gang te brengen en succesvol daarin te zijn als organisatie kun je de onderstaande acht versnellers toepassen.”
- De Sustainable Development Goals
Albeda heeft intern uitgelegd hoe je werkt aan alle SDG’s en heeft hiervan voorbeelden op het Portaal (intranet) geplaatst. De SDG’s zijn beschreven in de context van Albeda. Hierbij is het belangrijk dat je, ook in de strategie, niet steeds een paar SDG’s kiest waar je aan werkt, dit kan juist enorm vertragen door keuzes die je dan eerst gaat maken. - Een team van 5 mensen
Je hebt 5 mensen nodig die met duurzaamheid bezig zijn, vanuit onderwijs en bedrijfsvoering, en waar je altijd van op aankunt. Het hoeven geen 5 fte te zijn, zolang dit team intrinsiek gemotiveerd is. Er zit een risico in het te groot maken van het kernteam, bijvoorbeeld door vertegenwoordiging van alle opleidingsteams te zoeken. Het is dan moeilijk om overleggen te coördineren en commitment op te bouwen. - Duurzaamheid is opgenomen in de strategie
Het versnelt natuurlijk enorm als duurzaamheid is opgenomen in de strategie. Daarmee leg je samen vast dat je eraan gaat werken. De punten waar Albeda op heeft ingezet zijn voornamelijk het aan bod laten komen van duurzaamheid in alle opleidingen; duurzaamheidsrapportage; inkoop, consumptie en afval; en CO2-reductie. - Aandacht voor pedagogiek
Aan de docenten van Albeda wordt meegegeven om altijd drie vragen te stellen, waarmee aandacht voor duurzame ontwikkeling wordt gestimuleerd: 1) Is datgene wat ik nastreef goed voor mij? 2) Is datgene wat ik nastreef goed voor mijn beroep? En 3) is datgene wat ik nastreef goed voor de planeet - Aandacht voor didactiek
Ook kan er aandacht besteed worden aan de didactiek in het onderwijs om duurzame stappen te versnellen. Zo wordt bij Albeda de hackathon met regelmaat ingezet als werkvorm. - Practice what you preach in de bedrijfsvoering
Als onderwijsinstelling kun je zelf ook het goede voorbeeld geven door duurzame keuzes te maken in de bedrijfsvoering. Zo heeft de afdeling Marketing & Communicatie een ‘refuse gadgets’ houding. Er zijn oplaadpunten en biotuinen gerealiseerd. Ook wordt er duurzame energie opgewerkt en het afval gescheiden. - Het duurzaam abc’tje
Soms dan zijn duurzame vraagstukken of begrippen heel groot of abstract. Met een duurzaam abc’tje probeer je deze vraagstukken klein en behapbaar te maken. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld (a) de energietransitie. Daar kan aan bijgedragen worden door (b) meer circulaire bedrijfsvoering. Om die bedrijfsvoering te realiseren kan gebruik gemaakt worden van (c) de R-ladder als hulpmiddel. De R-ladder bestaat uit 10 strategieën om de bedrijfsvoering meer circulair te maken. - Environmental, Social, Governance reporting als norm
Ook voor organisaties die met publiek geld zijn gefinancierd, dus ook vanuit OCW, zullen er rapportagevoorschriften komen waarbij je aandacht moet besteden aan Environment, Social en Governance (ESG). Daarbij kan er gekeken worden naar dubbele materialiteit, waarbij er zowel effect is op financiën als op de maatschappij. Albeda gebruikt o.a. de SustainaBul MBO vragenlijst in het rapporten en vult deze data verder aan. De rapportagevoorschriften kunnen enorm versnellend werken voor duurzaamheidcoördinatoren, dan zit er immers een stevige druk achter.